Algemeen

Houtsoort: Lariks

Voorbeeld
Andere namen

1. Europees lariks, lorken, lerken (Nederland), Lärche (Duitsland), mélèze (Frankrijk), larch (Groot-Brittanië).2. Siberisch lariks, Russisch lariks, Dahurian larch.3. Amerikaans lariks, Eastern larch, Eastern Canadian larch, tamarack.4. Amerikaans lariks, Western larch, tamarack, hackmatack.5. Japans lariks, inlands Japans lariks.

Botanische naam

1. Larix decidua Mill.2a. Larix siberica Ledeb., (=L. rossica (Endl.) Sabine ex Trautv.), 2b. Larix gmelinii (Rupr.) Rupr. (=Larix dahutica Turcz. ex Trautv.3. Larix laricina (Du Roi) K. Koch.4. Larix occidentalis Nutt.5. Larix kaempferi (Lamb.) Carr. (= L. leptolepis Gord.). Aangeplant is een hybride van Europese en Japanse larix: Larix x eurolepis.

Familie

Pinaceae.

Groeigebied

1. Midden-Europa.2a. Oost- en West-Siberië, gematigd China, Mongolië. 2b. Oost-Siberië, gematigd China, Mongolië.3. Noord-Amerika.4. Westelijk Noord-Amerika.5. Japan, Nederland, Duitsland.

Boombeschrijving

Hoogte 30-40 m, met een diameter op borsthoogte van 0,5 tot 1,0 m. Typerend voor deze naaldboom is dat de naalden in de winter afvallen. Inlands lariks is als rondhout verkrijgbaar in lengten tot 10 m, met diameters die variëren van 60-350 mm.

Aanvoer

Rondhout, zaaghout en gekantrecht hout.

Houtbeschrijving

Lariks is een harshoudende houtsoort waarvan het kernhout kleurvariaties vertoont van licht geelbruin (Siberisch larix), geelbruin, rozeachtig tot roodachtig bruin. Het spint is duidelijk van het kernhout te onderscheiden en is geelachtig tot vuilwit van kleur. Lariks vormt al op vroege leeftijd kernhout, waardoor de breedte van het spint in volwassen bomen meestal niet groter is dan 20 mm. De groeiringen zijn zeer duidelijk te onderscheiden. Elke zone bevat licht gekleurd vroeghout en donker laathout. Op dosse gezaagd hout ontstaat hierdoor een fraaie vlamtekening terwijl kwartiers gezaagd hout een duidelijke streeptekening vertoont. Voor een naaldhoutsoort is lariks vrij zwaar. Het uiterlijk en de technische eigenschappen van de larikssoorten verschillen door hun gelijke structuur en kleur zó weinig dat ze niet van elkaar zijn te onderscheiden. De voorkomende verschillen in gewicht, hardheid en het voorkomen van kwasten worden minder door de soort dan door de leeftijd en de groeiomstandigheden veroorzaakt. Doordat de kwaliteit afhankelijk is van de herkomst, dient bij gebruik van lariks hierop te worden gelet.Bij onderzoek is gebleken dat gewaterd lariks iets makkelijker water opneemt dan vers lariks.

Houtsoort

naaldhout

Draad

Recht.

Nerf

Fijn.

Volumieke massa

(450-)470-6 00-650(-850) kg/m3 bij 12% vochtgehalte, vers 800-900 kg/m3.Siberisch larix (530-)650(-750) kg/m3 bij 12% vochtgehalte, vers 1000-1200 kg/m3.

Werken

Middelmatig tot groot.Afhankelijk van de herkomst.

Drogen

Matig snel, met neiging tot vervormen en oppervlaktescheuren. Bij de kwasten is de kans op scheuren en loszitten groot.Van Siberisch lariks is bekend dat het, met een hoge relatieve vochtigheid bij aanvang, goed kunstmatig gedroogd kan worden zonder vervormen en oppervlaktescheuren. Belangrijk is (zoals voor vrijwel elke houtsoort) het houtvochtpercentage zoveel mogelijk aan te passen aan het houtvochtpercentage dat het hout in toepassing zal krijgen, om krimpen/zwellen en daaruit volgende problemen zoveel mogelijk te vermijden.

Bewerkbaarheid

Lariks laat zich redelijk goed zagen en schaven. Om het zachte voorjaarshout glad af te werken, is scherp gereedschap noodzakelijk. Doordat het zeer harsrijk kan zijn, kan bij het bewerken van nat hout hars aan zagen of beitels blijven kleven, waardoor moeilijkheden kunnen ontstaan. De standtijd van het gereedschap tijdens het zagen kan worden verlengd door de zaagbladen een fijne watersproei of met een in de handel verkrijgbare speciale vloeistof te geven. De kleine maar zeer harde kwasten kunnen kleine stukjes uit de beitels slaan, waardoor zogenaamde \\\krale
op het oppervlak ontstaan. Het vrij snel bot worden van beitels en zagen wordt voornamelijk door de kwasten veroorzaakt.

Spijkeren en schroevenMatig, voorzichtig spijkeren om splijten te voorkomen.
Lijmen

Goed. Ontvetten met thinner voor het lijmen van hout met veel hars, wordt aanbevolen.

Buigen

Zeer slecht.

Oppervlakafwerking

Goed, zowel met oplosmiddelhoudende als met watergedragen verfsystemen.Bij hout met veel hars en bij sterk verkernde kwasten kan droogvertraging van oppervlakafwerking optreden. Ontvetten met thinner voor het afwerken wordt aanbevolen. Gewaterd lariks is moeilijk af te werken met een acrylaatsysteem.

Duurzaamheid

KernhoutSchimmels 3-4. Termieten G.Lariks kan op taxus na als de beste en duurzaamste naaldhoutsoort van Europa worden beschouwd.SpintHet spint van lariks is minder gevoelig voor blauw dan vurenspint en veel minder dan grenenspint.Hylotrupes G.Anobium G.

Sterkteklasse

Europees lariks is volgens NEN 5498 ingedeeld in sterkteklasse:- K17 (kwaliteitsklasse C, KVH 2000).- K24 (kwaliteitsklasse A/B, KVH 2000).

Impregneerbaarheid

Kernhout 4.Spint 2v.

Bijzonderheden

Uit het kernhout van niet te oude stammen wordt \\\Venetiaans terpentij
gewonnen. De wateropname bij Nederlands lariks na 1 uur dompeling is bij spint 1500 g/m3, bij kernhout 300 g/m3. De wateropname bij Russisch lariks na 1 uur dompeling is bij spint 3000 g/m3, bij kernhout 500 g/m3. Gewaterd Russisch lariks neemt makkelijker water op dan vers lariks.

Toepassingen

Gezaagd lariks kan voor bouwhout worden toegepast: dragende en niet-dragende constructies kozijnen, ramen, deuren, gevelbetimmeringen, binnenbetimmeringen, trappen, vrachtwagenvloeren enz. Rondhout wordt toegepast voor heipalen, afrasterpalen, steigerpalen, boompalen, masten, stutten, daksporen en boerengeriefhout. Andere toepassingen zijn waterwerken, damwand, steigers, vloeren, geluidschermen, roeiboten, spanten voor boten en molenbouw en fineer. Om het fraaie uiterlijk wordt het ook in de meubelindustrie toegepast.

Kwaliteitseisen

Voor Europees lariks is in 1998/2000 een Nederlandse norm verschenen in de serie Kwaliteitseisen voor hout (KVH 2000), NEN 5466 Houtsoorten Europees vuren, Europees grenen en Europees Lariks.Noord-Europees lariks, Midden-Europees lariks en Nederlands lariks zijn genoemd in de KVT\\\'95, Kwaliteit van houten gevelelementen. Dit betekent dat met Noord-Europees lariks, Midden-Europees en inlands lariks kozijnen met KOMO-productcertificaat kunnen worden vervaardigd.Lariks wordt genoemd in de in 1983 verschenen Nederlandse norm in de serie Kwaliteitseisen voor hout (KVH 1980), NEN 5491 Heipalen - Europees naaldhout.Lariks wordt genoemd in de in 1985 verschenen Nederlandse norm in de serie Kwaliteitseisen voor hout (KVH 1980), NEN 5492 Rondhoutpalen (van Europees naaldhout).Europees lariks wordt genoemd in de beoordelingsrichtlijnen (BRL):- BRL 0601 Houtverduurzaming onder vacuüm en druk. Betreft de impregneerbaarheid van de houtsoort.- BRL 2301 Naaldhout.- BRL 2351 Mestbassins van hout.- BRL 2905 Gezaagd Europees naaldhout voor waterbouwkundige toepassingen.