koto

Kakendé (Centraal-Afrikaanse Republiek), pterygota, African pterygota (Groot-Brittannië), kefe, poroposo (Nigeria), aké (Gabon), ware, awari, kyere, okyere (Ghana), koto (Ivoorkust), ikame (Zare).

Pterygota bequaertii De Wild., P. macrocarpa K. Schum.

Sterculiaceae.

Tropisch West-Afrika.

Hoogte 25 m tot maximaal 40 m. De 15-20 m lange rechte cilindrische takvrije stam heeft een diameter van 0,5-0,9 m, maximaal 1,2 m. De stam heeft tot 6 m hoge plankwortels.

Fineerhout en gekantrecht hout.

Het kernhout van koto is geelwit van kleur. Door de invloed van het daglicht wordt het op den duur meer bruinachtig. Het maximaal 100 mm brede spint is eveneens geelachtig wit en niet duidelijk van het kernhout te onderscheiden. Bij gedroogd hout is niet meer te zien wat kernhout of spint is. Bij zware stammen komt soms een bruine kern voor met een diameter tot 0,3 m en met een onregelmatige vorm. Op het kopse vlak zijn duidelijk groeiringen te zien (vooral bij hout uit droge groeigebieden). Aan het eind van de groeiring zijn de houtvaten minder in aantal en kleiner van diameter dan in het begin. De vaten zijn groot en komen verspreid voor. De houtstralen zijn op gladde dosse vlakken zichtbaar als een soort fijne streping en op het kwartierse vlak als spiegels. Ander parenchymweefsel is zichtbaar als bijna witte tot geelachtig grijze banden. Op het kwartiershout te zien als lichte vlammen of lichte glansstrepen. Het totaalbeeld van koto is een lichtgekleurde matglanzende houtsoort met een niet opvallende structuur. Af en toe komen stipvormige witte minerale inhoudsstoffen voor en ook wel bruine tot zwarte stoffen. In deze gevallen kan dat tot een onregelmatige streperigheid leiden. Het is een matig harde houtsoort, echter wel vaster en steviger dan andere lichtgekleurde houtsoorten zoals bijvoorbeeld abachi.

loofhout

Recht, soms kruisdraad.

Matig grof.

(510-)530- 560-630(-750) kg/m3 bij 12% vochtgehalte, vers 850-950 kg/m3.

Middelmatig.

Matig snel. Kwaliteitsverlies door trekken of scheuren is daarbij gering. Bij te snelle droging bestaat de kans op het ontstaan van fijne oppervlaktescheurtjes.

Goed en gemakkelijk te bewerken. Schaven, boren en frezen gaan goed. Door de aanwezigheid van minerale inhoudsstoffen kunnen gereedschappen snel afstompen. De opbouw van harde vezels, afgewisseld met zachter parenchymweefsel, maakt dat voor het maken van gladde oppervlakken steeds goed gesteld (spaanhoek 20°) en scherp gereedschap nodig is. Het snijden en schillen tot fineer levert in het algemeen weinig moeilijkheden op.

Goed.

Zeer slecht.

Goed.

Schimmels 5.
Termieten G.
Spint
Lyctus G.

Kernhout 1.
Spint 1.

De volgende houtsoorten lijken in uiterlijk en eigenschappen enigszins op koto:
- eyong, Eribroma oblonga (Mast.) Bod.
- bonkonko, Antiaris africana Engl.

Koto wordt momenteel hoofdzakelijk in de vorm van schil- of snijfineer gebruikt voor vlakke elementen als wand- en plafondbetimmeringen, deuren, kasten, winkelbetimmeringen, ombouwmeubelen enz. In massieve vorm zijn bij ons nog vrijwel geen toepassingen bekend.